Międzynarodowy transport drogowy jest tom podejmowanie i wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie przewozu osób lub rzeczy pojazdami samochodowymi, za które uważa się również zespoły pojazdów składające się z pojazdu samochodowego przyczepy lub naczepy, przy czym jazda pojazdu między miejscem początkowym i docelowym odbywa się z przekroczeniem granicy Rzeczypospolitej Polskiej. Podstawowymi aktami prawnymi, określającymi warunki wykonywania międzynarodowego transportu drogowego jest Ustaw z dnia 6 września 2001 roku o transporcie drogowym, wraz z aktami wykonawczymi oraz umowy dwustronne i umowy wielostronne. Ustawa o transporcie drogowym zobowiązuje przedsiębiorców zajmujących się transportem drogowym do przestrzegania postanowień zawartych w tych umowach. Umowy dwustronne o międzynarodowych przewozach drogowych regulują takie zagadnienia jak; zakres stosowania danej umowy; definicje określeń użytych w umowie; zakres stosowania i rodzaje zezwoleń drogowych; rodzaje przewozów, które SA zwolnione z wymogu posiadania zezwoleń; kwestie dotyczące podatków i opłat; kwestie dotyczące wwozu paliwa i części zamiennych; kontrole dokumentów wymaganych stosownie do postanowień danej umowy oraz prawa wewnętrznego. Najważniejsze znaczenie dla przewozów międzynarodowych maja w szczególności:
- Umowa ADR – Umowa Europejska dotycząca międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych, sporządzona w Genewie 30 września 1957 roku.
- Umowa AETR – Umowa Europejska dotycząca pracy załóg pojazdów wykonujących międzynarodowe przewozy drogowe, sporządzona w Genewie 1 lipca 1970 roku.
- Umowa ATP – Umowa o międzynarodowych przewozach szybko psujących się artykułów żywnościowych i o specjalnych środkach transportu przeznaczonych do tych przewozów, sporządzona w Genewie 1 września 1970 roku.
- Konwencja o ruchu drogowym, sporządzona w Wiedniu 8 listopada 1968 roku.
- Konwencja CMR – Konwencja o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów, sporządzona w Genewie 19 maja 1956 roku.
Przy zawieraniu umów dwustronnych. Umawiające się Strony mogą wprowadzić zapis w umowie, że nie narusza ona praw i obowiązków Umawiających się Stron, wynikających z zawartych przez nie międzynarodowych umów i porozumień.
Instytucje międzynarodowe
Najważniejszymi organizacjami międzynarodowymi w Europie, które działają w dziedzinie transportu są:
- Komisja Gospodarcza ONZ dla Europy (EKG/ONZ) oraz Komitet Transportu Wewnętrznego (Lądowego), będący jednym z jej tzw. Głównych Organów Pomocniczych
- Europejska Konferencja Ministrów Transportu (EKMT)
- Unia Europejska
- -Międzynarodowa Unia Transportu Drogowego (IRU)
EKG/ONZ została utworzona dnia 28 marca 1974 r. przez Radę Gospodarczo – Społeczną Narodów Zjednoczonych. Decyzje są podejmowane na rocznych sesjach Komisji. Celem utworzenia EKG/ONZ było wspomaganie odbudowy Europy po II wojnie Światowej, rozwoju gospodarczego oraz wzmacnianie więzi gospodarczych miedzy państwami. Bardzo ważną dziedziną działalności stanowiło opracowywanie licznych konwencji międzynarodowych dotyczących transportu drogowego oraz spraw celnych związanych z transportem. Członkami jest 55 państw – liczba ta wzrosła z 34 na początku lat 90-tyvh tych wyniku rozpadu byłego Związku Radzieckiego byłej Jugosławii oraz podziału Czechosłowacji. Do EKG/ONZ należą również Stany Zjednoczone i Kanada.
EKG ściśle współpracuje z wyspecjalizowanymi organizacjami systemu narodów Zjednoczonych i innymi organizacjami międzyrządowymi. Utrzymuje też system konsultacji z ponad 70 organizacjami pozarządowymi, posiadającymi status konsultacyjny ONZ. Do tych organizacji należy Międzynarodowa Unia Transportu Drogowego (IRU), która bierze udział w pracach i posiedzeniach komitetu Transportu Wewnętrznego EKG. Siedziba EKG/ONZ znajduje się w Pałacu Narodów w Genewie; sekretariat liczy 210 osób, a sekretarzem Wykonawczym (w randze Podsekretarza Generalnego ONZ) jest obecnie Polka – Pani Danuta Hübner.
Komitet Transportu Wewnętrznego (Lądowego) – KTW/EKG jest podstawowym organem współpracy w dziedzinie transportu i jednym z tzw. Głównych organów pomocniczych Komisji, których aktualnie jest 10. Został utworzony w 1947 r. i obecnie posiada następujące własne organy pomocnicze – tzw. Grupy Robocze: transportu Drogowego, Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego, transportu kolejowego, Żeglugi Śródlądowej, Transportu szybko Psujących się Artykułów Żywnościowych, transportu Towarów Niebezpiecznych, Statystyk Transportowych, Transportu Kombinowanego, Spraw Celnych związanych z transportem oraz Światowe Forum do spraw Harmonizacji Przepisów dotyczących pojazdów. Celem KTW/EKG jest promowanie rozwoje transportu lądowego w regionie EKG. Jest organem służącym konsultacjom i wymianie informacji między rządami, współpracy międzynarodowej i uzgodnieniu wspólnej polityki transportowej. Jednym z podstawowych zadań komitetu jest uzgadnianie umów, konwencji i zaleceń przyjmowanych w formie rezolucji Komitetu i jego organów pomocniczych. Opracowuje przepisy techniczne i standardy ułatwiające transport międzynarodowy, dokonuje też aktualizacji przepisów i umów niezbędnej w miarę postępu naukowo – technicznego. Pracuje nad analizą potoków ruchu w układzie Wschód – Zachód, Zachód celu stworzenia wspólnej europejskiej sieci transportowej. Dużo uwagi poświęca się sprawom bezpieczeństwa drogowego i ochronie środowiska. Istnieje obecnie ok. 82 regulaminy do Porozumienia z 1958 r. dotyczącego homologacji i wzajemnego uznawania homologacji wyposażenia i części pojazdów samochodowych, które są przyjmowane i wchodzą w życie niezależnie od porozumienia.